तुम्ही मध्यमवर्गीय असा अथवा उद्योगपती असा, बँकेकडून कर्ज हे कधी ना कधी घ्यावे लागतेच मग तेंव्हा ह्या सिबील प्रकाराचे महत्व कळते. आणि जेव्हा कर्ज हवे असते, तेव्हा तुम्हाला कर्जाची किती गरज आहे हे कागदोपत्री सिद्ध करावे लागते हा आपल्याकडील बँकिंगचा अघोषीत नियम आहे.
महत्वाच्या सर्व कर्जवाटप संस्था / सरकारी ,खाजगी आणि सहकारी बँकासुद्धा सिबील तपासल्याशिवाय अजिबात कर्ज मंजूर करत नाही, मग ते १० हज़ाराचे असो वा १० कोटीचे असो.
तुम्ही घेतलेली जवळपास सगळी कर्जे आणि त्याचा कच्चाचिठ्ठा सिबिल कडे असतो, तुम्ही कर्ज कधी घेतले, किती घेतले, का घेतले, कसे फेडले, फेडले का नाही किंवा फेडताना कसा त्रास दिला, तुम्ही कुठे राहता, कुठे काम करता, तुम्ही किती शिकलात इतकाच काय तर तुमच्यावर काही गुन्हे दाखल आहेत का? अशी सर्वच माहिती सिबील मधे जतन केली जाते. मग त्याचे परीक्षण केले जाते आणि त्यावरुन तुमची पत ठरविली जाते.
सीबील (Cibil) म्हणजे क्रेडिट इन्फॉर्मेशन ब्यूरो (इंडिया) लिमिटेड (आताची ट्रांसयूनियन सिबिल लिमिटेड) ऑगस्ट २००० मध्ये स्थापन झालेली ही भारतातील पहिली पत माहिती कंपनी आहे. ती कंपनी /व्यक्ती व व्यावसायिक संस्थांच्या पत रेकॉर्ड संकलित करते व देखरेख करते. यात कर्ज आणि क्रेडिट कार्डशी संबंधित इत्यंभूत माहिती समाविष्ट आहे. आणि यात सुमारे ६० कोटी व्यक्ती आणि ४ कोटी व्यवसायांच्या पत विषयक परिपूर्ण महितीचा समावेश आहे. CIBIL ही भारतात काम करणार्या चार क्रेडिट ब्युरोपैकी एक आहे आणि २०१६ पासून अमेरिकन बहुराष्ट्रीय कंपनी ट्रान्सयूनियनचा एक भाग आहे.
सिबील स्कोर मधे ४ महात्वाचे घटक तपासले जातात
- कर्ज परतफ़ेडीचा नियमितपणा (३०%)
- एकंदर दिली गेलेली क़र्ज़े (२५% )
- क़र्ज़ प्रकार/रक्कम आणि कालावधी (२५%)
- इतर घटक (२०%)
सिबिल स्कोर प्राप्त करण्यासाठी आपले नाव ,Pan क्रमांक / मोबाइल नम्बर / आधार क्रमांक पुरेसा असतो, क़र्ज़ अर्ज करताना आपण तशी त्या अर्जात आपल्यातर्फे CIBIL तपासण्याची परवानगी सुद्धा त्या बँकेला देत असतो. हा स्कोर आपल्या क्रेडिट आरोग्याचे प्रगतीपुस्तक आहे आणि ते पाहुनच ते आपल्याला पुढची कर्जे पुरवतात.सीबील स्कोअर हा कर्ज आणि आर्थिक पत ठरवण्याचा एक महत्त्वाचा घटक आहे जो आपल्याला कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड देण्याच्या वेळी बँक किंवा फायनान्स कंपनी विचारात घेते. हा आपल्या कर्ज परतफेड करण्याच्या वर्तनाचा एक अंकात्मक सारांश आहे असे म्हणता येईल.
क्रेडिट स्कोर तपासताना आणि ठरवताना खालील गोष्टी विचारात घेतल्या जात नाही.
- बचत खाते -जमा शिल्लक
- मुदत ठेव (FD)
- डेबिट कार्ड वापर
- उत्पन्न
- शिक्षण
- धनादेश परत गेल्याच्या नोंदी इत्यादी.
कुणाचाही क्रेडिट स्कोअर हा ३ अकड़ी असतो . (अपवाद - कधीच क़र्ज़ न घेतलेल्या व्यक्तीचा [-] शून्य असतो) ज्यात ३०० हा कमीत कमी आणि ९०० हा जास्तीत जास्त ग्राह्य धरला जातो. जो कर्ज घेतलेल्या रकमेची परतफेड करण्याची आपली क्षमता आणि वरिल घटक पाहुन ठरवीला जातो. ७५०-९०० पर्यंतचा सिबिल स्कोर एक आदर्श स्कोअर आहे. उच्च स्कोअर हे एक जबाबदार कर्जदार असल्याचे प्रमाण आहे.
उच्च सीबील स्कोअरचे काय फायदे खालीलप्रमाणे :
- कर्जावरील स्वस्त व्याज दर
- पूर्व-मंजूर कर्ज पात्रता
- दीर्घ मुदतीची कर्जे
- वेगवान कर्ज प्रक्रिया
- कर्ज प्रक्रिया शुल्क आणि इतर शुल्कावर सवलत
- उच्च क्रेडिट कार्ड / कर्ज मर्यादा
आजच्या काळात खराब सिबील असणे परवडण्याजोगे नाही कारण भविष्यात क्रेडिट स्कोर हा बँकेव्यतिरिक्त इतर गोष्टीत सुद्धा बघितला जाण्याची शक्यता नाकरता येणार नाही (पुणेकर अगदी लग्न ठरवताना सुद्धा बघतील, सांगता येत नाही) त्यामूळे दक्षता घेतलेली बरी.
सिबील स्कोर कसा जपावा / वाढवावा.
- कर्ज फेडता येईल तितकेच घ्या.
- EMI तारीख चुकूनसुद्धा चुकवू नका.
- क्रेडिट कार्डचे पैसे देयक दिवसाच्या किमान १ दिवस आधी भरा.
- १०० ठिकाणी कर्जासाठी अर्ज करु नका.
- कर्ज काढतांना स्वतःची योग्य आणि खरी माहिती दया.
- कर्ज / क्रेडिट कार्ड ची थकबाकी कधीच Settlement करु नका. (थकबाकी असताना अवाजवी सवलत घेऊन तोडगा रक्कम भरून मोकळे व्हा.)
आपला स्वतः चा सिबिल रिपोर्ट तुम्ही सिबिल च्या साइट वरुन किंवा बँक बाज़ार च्या साइट वरुन तसेच इतर अनेक साइट्स वरुन आवश्यक माहिती भरुन मोफत सुद्धा प्राप्त करु शकता.
काय असतो सिबिल स्कोअर?
तुमचा सिबिल स्कोअर चांगला असेल तर तुम्हाला बॅंकेकडून लगेच कर्ज मिळू शकते. त्याचबरोबर बॅंक कमीतकमी व्याजदराने कर्ज देऊ शकतात. पण जर तुमचा सिबिल स्कोअर खराब असेल तर तुम्हाला कर्ज मिळण्यात खूप अडचणी येऊ शकतात. साधारणत: 750 आणि त्यावरील स्कोअरला चांगला सिबिल स्कोअर मानला जातो. क्रेडिट स्कोअरच्या हिस्ट्रीमध्ये हे सुद्धा पाहिलं जातं की, पूर्वीच कर्ज तुम्ही दिलेल्या मुदतीत फेडलं आहे.
सिबिल स्कोअर ऑनलाईन कसा पाहायचा?
सिबिल स्कोर चांगला असेल तर...?
तुम्ही तुमचा सिबिल स्कोअर ऑनलाईन CIBIL Score | Credit Score | Credit Report | Loan Solutions या वेबसाईटवर चेक करू शकता. साईटवर गेल्यावर तुम्ही Get your CIBIL SCORE वर तुमची वैयक्तिक माहिती भरून तुमचा सिबिल स्कोअर पाहू शकता.
तुमचा सिबिल स्कोअर चांगला असेल तर तुम्हाला सहज लोन मिळू शकेल. तुमचा क्रेडिट स्कोअर चांगला असेल तर बँका तुम्हाला कमीतकमी व्याजदराने लोन देते. उदाहरणार्थ तुमचा सिबिल स्कोअर 800 च्या वर असेल तर तुम्हाला 8.55 टक्के व्याजदराने होम लोन मिळू शकेल. 750-799 या दरम्यान स्कोअर असेल तर 8.65 टक्के दराने, 700-749 या दरम्यान स्कोअर असेल तर 8.75 टक्के व्याजदराने कर्ज मिळेल. 650-699 सिबिल स्कोअर असलेल्यांना 8.85 टक्के आणि 550-649 स्कोअर असलेल्यांना 9.05 टक्के दराने कर्ज मिळू शकते.
FAQ.
- CIBIL वेबसाइटवर लॉग इन करा.
- खाते तयार करा.
- तुमची ओळख सत्यापित करा.
- डॅशबोर्डवर जा.
- CIBIL स्कोर पहा.
- वेळेवर पैसे भरणे.
- तुमच्या क्रेडिट अहवालातील कमतरता तपासा.
- चांगली क्रेडिट शिल्लक ठेवण्याचा प्रयत्न करा.
- थकबाकी ठेवू नका :
- संयुक्त खातेदार टाळा.
- सुरक्षित कार्ड मिळवा.
- एकाच वेळी अनेक कर्ज घेणे टाळा.
- तुमचे क्रेडिट कार्ड मर्यादेत वापरा.
याबाबत काही शंका असल्यास टिप्पणीमध्ये जरूर विचाराव्यात...!